Ik heb de afgelopen weken weer met verschillende groepen in de mooie bossen rondom de Mark mogen banjeren. Verschillende onderwerpen zijn aan bod gekomen: Paddenstoelen & schimmels, Korstmossen als bio-indicatoren, Fotosynthese, De ontwikkeling van planten en dieren door de miljoenen jaren heen, hoe groeien planten eigenlijk? En ik heb weer een paar prachtige, mooie uitspraken kunnen verzamelen die ook nu weer een leuke kijk in de belevingswereld van kinderen geeft.
Een kleine collectie:
De kinderen mochten met hun mobieltje op zoek naar paddenstoelen om foto’s te maken, zodat ze die in de klas kunnen determineren. Ik gaf aan dat ze goed moesten letten op vorm, kleur, geur, kleur van de lamellen, komt er een gekleurd sapje uit als je zachtjes tikt, waar staat de paddenstoel enz. Maar ja als je niet weet hoe die paddenstoel heet dan verzin je dus zelf een naam om de foto bij de tekst te kunnen plaatsen. Ik heb o.a. Pannenkoekzwam en Pizzazwam voorbij horen komen. Maar ook namen die natuurlijk heel grappig zijn maar niet voor herhaling vatbaar. Vult u zelf maar in welke paddenstoel er dan werd gevonden en welke namen er door het bos galmden. De hint is: Hij ruikt niet al te fris!
Zelf heb ik uitleg over symbiose gegeven bij de Rodekoolzwam. Later zag een jongetje deze weer en zijn tong struikelde over de namen die hij wou geven. Uiteindelijk brulde hij overtuigd van zijn gelijk uit: BOERENKOOLZWAM!
Na en heldergele, snottige klont te hebben gevonden, leg ik uit dat dat wel eens Heksenboter kan zijn. Het woord ‘heks’ zet één hersenpannetje als een speer aan het werk en ik hoor de gedachten van de tong rollen: Heksen! Die zijn ENG… Dus die komen uit ENGeland. En vrolijk huppelt ze verder naar haar volgende ontdekking.
Nadat we korstmossen hebben gevonden leg ik uit dat dit een samenwerking is tussen een algje en een schimmeltje. Het algje zorgt voor het eten en het schimmeltje brengt water en voedingstoffen naar het algje en zorgt voor bescherming. Ooooh, zegt een jongetje, die zijn getrouwd!
Nadat we al een paar keer bladeren met verschillende kleuren hebben gevonden, leg ik uit dat in de blaadjes kleine fabriekjes zitten, die het eten maken van de boom. Als het zonlicht op deze kleine fabriekjes schijnt, dan gaan ze aan het werk en maken van water en koolstofdioxide, suiker en zuurstof. Een jongetje staat bedenkelijk te kijken en ik zie het kwartje in zijn ogen vallen. Met een glimlach van ontdekking roept hij uit: Dus dat zijn een soort zonnepanelen!
Bij een spel over plantengroepen komen ook de kruidachtigen aan bod. Ik vraag wat kruiden zijn en al snel wordt de keukenkast opgenoemd: Peterselie, Tijm, Selderij en Brazilicum.
Bij een spel over diergroepen roep ik stellingen zoals ‘Ik heb veren’. De kinderen kiezen dan uit de diergroepen die ik met een vel op de grond heb liggen, de diergroep waarvan zij denken dat dit het beste past. Er zit altijd een strikvraag bij, want de weekdieren heb ik niet als groep benoemd. Ik roep de stelling ‘Ik ben een slak’. De kinderen staan bedenkelijk te kijken: Is het een reptiel? Nee, want hij heeft een huisje. Ja, maar een schildpad toch ook? Nee, het is een amfibie want hij is glibberig. Zeker en vast gaan de dames bij het vel met Amfibie staan. Anderen staan bij Zoogdier (want ik heb laten zien dat een slak een mondje heeft aan de zijkant waarmee hij ademt, dus hij heeft longen dus is het een zoogdier). Weer anderen twijfelen tussen spin en insect, totdat een slimmerik roept dat insecten en spinnen allebei poten hebben en een slak niet. Vogel wordt door iedereen uitgesloten. Schoorvoetend wordt dan maar voor amfibie gekozen en twee blijven in het midden staan. Die hebben me door! Inderdaad, ik heb niet alle diergroepen op de grond liggen. Een slak is een weekdier, leg ik uit. Een meisje roept vol verbazing en medelijden uit: Ahhh, leeft die maar een week dan?
Vaak om de hersentjes op te warmen en de al aanwezige kennis ‘wakker’ te maken, vraag ik kinderen om voorbeelden te noemen. De grapjassen van de klassen zien dit als een uitgelezen kans om hun podium te pakken met soms verrassende uitspraken:
Geef een voorbeeld van een spin… Suikerspin
Geef een voorbeeld van een gras… Kunstgras
Twee naalden aan elkaar… dat zijn? Sushistokjes
Als je het hebt gehad over houtwormen die in hout leven, dan zijn wormen die in de grond wonen dus grondwormen.
Zo, dat zijn ze wel weer voor dit jaar denk ik. Ik hoop volgend jaar weer zo’n heerlijke inkijk te mogen krijgen. Natuurlijk zal ik ze weer met u delen.
Henk Wanders
Boomstam Henk
NatuurWijzer bij stichting NAtuurWijs
Gids bij IVN Mark & Donge